ได้เวลาทำความสะอาดเครื่องชงกาแฟ

          ในทุกๆครั้งที่ผู้เข้าอบรมชงกาแฟ ได้รับความรู้ต่างๆเกี่ยวกับกาแฟ การชงกาแฟเสร็จแล้ว สิ่งสำคัญที่สุดอีกอย่างหนึ่งที่ละเลยไม่ได้เลยในชั้นเรียนของ P&F Coffee คือการรู้จักบำรุงรักษาเครื่องชง ซึ่งถือเป็นสิ่งที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนกว่าการทำกาแฟให้อร่อย เนื่องจากเป็นตัวแปรอีกตัวหนึ่งที่จะทำให้รสชาติ และกลิ่นของกาแฟที่นำมาชง เปลี่ยนไป 

          ความสกปรกจากหัวชงกาแฟที่ถูกละเลยไม่ได้ทำความสะอาด เคยทำให้ผู้ชงเกิดความสับสนและทำการแก้ไขเปลี่ยนแปลงผิดจุด หรือ “เกาไม่ถูกที่คัน” นั่นเอง บางรายถึงกับโทษกาแฟที่ใช้ว่าเปลี่ยนไป โทษไปถึงคนคั่วกาแฟว่าคั่วไม่สม่ำเสมอบ้าง โทษไปถึงไหนต่อไหน โดยลืมดูให้ถ่องแท้ว่า รสชาติกาแฟที่เปลี่ยนไปนั้นอาจเกิดจากความสกปรกได้เช่นกัน  ลองดูรูปภาพประกอบ ขวา จะทำให้เกิดการไหลของน้ำกาแฟที่เปลี่ยนไป มีกลิ่นไหม้ หืน อุณหภูมิเปลี่ยน  ภาพซ้ายล่าง รูของตะแกรงหัวชงเกิดจากการอุดตันของน้ำมันในกาแฟ ทำให้อัตราการไหลเปลี่ยน เกิดความสับสนเรื่องการปรับตั้งเครื่องบด อุณหภูมิที่หัวชงเปลี่ยน รสชาติเปลี่ยน

ข้อแนะนำคือต้องถอดตะแกรงที่หัวชงออกมาแช่น้ำยาขจัดน้ำมันกาแฟ (Espresso Cleaner ) ให้บ่อยที่สุดเท่าที่ความขยันของเจ้าของร้านจะปรากฏ บางรายถอดล้างทุกวัน บางรายทุกอาทิตย์ อย่างนี้ก็ยังดีกว่าไม่เคยคิดจะถอดออกมาล้าง หรือไม่เคยรู้มาก่อนว่าต้องถอดล้าง ขั้นตอนการล้างก็ไม่ยาก รูปภาพต่างๆที่นำมานี้เป็นรูปที่ทำการบำรุงรักษาจากเครื่อง Reneka  สำหรับเครื่องยี่ห้ออื่นๆ หากไม่มีสกรูตามรูปโปรดสอบถามผู้จำหน่ายได้โดยตรง หรือสามารถติดตามได้ในตอนต่อไป หากเมื่อก้มมองดูใต้หัวชงแล้วเห็นสกรูตามรูป ให้ปฏิบัติดังนี้

ใช้ไขควงปากแบน หรือหกเหลี่ยม (ขึ้นกับร่องของสกรู) ให้มีขนาดเท่ากับร่องหรือรูหกเหลี่ยมพอดี เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอาการเกลียวหวาน ร่องบิด จะทำให้ไขออกยาก  บิดข้อมือทวนเข็มนาฬิกา เพื่อถอดสกรูออก จากนั้นนำอุปกรณ์ทุกชิ้นแช่น้ำร้อน ให้ท่วมโลหะ และใส่ผงทำความสะอาดหัวชง 1 ช้อนชา ปล่อยให้น้ำยาค่อยๆสกัดคราบน้ำมันที่อุดตามรูตะแกรงออก (ถ้ายังไม่ติดเหนียวจนเกินไป) ประมาณ 2 ชั่วโมงเป็นอย่างน้อย จากนั้นจึงล้างด้วยน้ำสะอาด และประกอบกลับเข้าที่ 

   

บางครั้งถ้าปล่อยให้เวลาล่วงเลยนานเกินไปจนถอดไม่ออกต้องสกัดออก ให้ใช้ไขควงและอุปกรณ์อื่นที่มีน้ำหนัดมากพอที่จะสกัดสกรูออกมาได้ ซึ่งต้องเสียตะแกรงไปเนื่องจากการสกัดออกจะทำให้ตะแกรงและสกรูใช้งานไม่ได้อีกตามรูป 

ภาพก่อนแช่น้ำยา espresso cleaner

หลังจากแช่ไว้ 1 คืน

ได้นำรูป ก่อน - หลัง มาให้พิจารณา และจินตนาการกันเองค่ะ

เพิ่มเติม อุปกรณ์ในการล้าง ต้องมี Obtulator หรือ Blind filter มากับเครื่อง ทำการล้างด้วยวิธี Back flush โดยการวางยางล้างหัวชง (Obtulator) ไว้ในตะแกรง double shot ให้ด้านเรียบอยู่ด้านล่าง จุกสีดำ ชี้ขึ้นด้านบน หากเป็น blind filter ให้ถอดตะแกรงที่ใส่อยู่ในด้ามชงออกมาก่อน จากนั้นใส่ blind filter เข้าไปแทน จากนั้นใส่ผงล้างหัวชงประมาณ 1/2 - 1 ช้อนชา นำด้ามชงที่มีผงล้างอยู่ใส่เข้าไปในหัวชง กดปุ่มทำกาแฟประมาณ 10 วินาที จากนั้นหยุดพัก 10 วินาที ทำแบบนี้ประมาณ 6-7 รอบ เมื่อถอดออกดูหากเห็นน้ำใสสะอาดขึ้น ให้ใช้น้ำร้อนล้างผงเคมีที่ยังค้างอยู่ออกให้สะอาด และเริ่มทำแบบเดิมซ้ำอีกโดยไม่ต้องใส่ผงล้างแล้วในรอบนี้ กดปุ่มทำกาแฟประมาณ 5 วินาที พัก 5 วินาที ทำแบบนี้สัก 5-6 รอบเพื่อให้ชะล้างเคมีออกให้หมด เป็นอันเสร็จ

สรุปเป็นผังแบบนี้นะคะ

สิ่งที่ต้องทำทุกวัน ก่อนปิดร้าน
      1. หลังจากใส่  ยางล้างหัวชง หรือ Blind filter แล้ว ให้ใส่ผงล้างหัวชง 1/2 ช้อนชา
      2. ใส่ด้ามชงที่มีผงล้างอยู่เข้าที่หัวชง กดปุ่มทำกาแฟ จับเวลา 10 วินาที พัก 10 วินาที 6-7รอบ
      3. ทำความสะอาดด้ามและยางด้วยน้ำร้อน จากนั้นใส่กลับเข้าที่หัวชง ใหม่อีกครั้งไม่มีผงล้างแล้ว
      4. กดปุ่มทำกาแฟ จับเวลา 5 วินาที พัก 5 วินาที 6-7 รอบ 
      5. ใช้แปรงทำความสะอาดหัวชง แปรงรอบขอบยางสีดำที่หัวชง 
สิ่งที่ต้องทำอย่างน้อยอาทิตย์ละครั้ง (แล้วแต่ปริมาณการชง)
      1.  ใช้ไขควงสั้นแบบที่เหมาะสมกับสกรูของเครื่อง หมุนทวนเข็มนาฬิกา จนตะแกรง, สกรู และทองเหลืองออกมา
      2.   นำชิ้นส่วนจากข้อ 1 พร้อมตะแกรงชงกาแฟ และด้ามชงกาแฟ แช่ด้วยน้ำร้อนและผงล้างหัวชง 1 ช้อนชา แช่ไว้อย่างน้อย 2 ชั่วโมง เพื่อให้น้ำยามีเวลากัดเซาะคราบน้ำมันจากกาแฟ  ที่ติดตามชิ้นส่วนออก ล้างออกด้วยน้ำสะอาด และประกอบกลับ การไขสกรูเข้าที่ให้หมุนตามเข็มนาฬิกา พอให้ตึงมือไม่ต้องแน่น เพราะระหว่างวันที่ทำกาแฟจะทำให้สกรูแน่นขึ้นอยู่แล้ว Trick เล็กๆน้อยๆ คือตอนสิ้นวันก่อนกลับบ้านให้ไขสกรูที่หัวชง ทวนเข็มนาฬิกา นิดหน่อยเพื่อให้ถอดออกได้ง่ายๆ เมื่อต้องการจะถอดออก เพื่อหลีกเลี่ยงที่ต้องสกัดตะแกรง เราคงไม่อยากเห็นภาพแบบด้านบนแน่ๆ       

อย่าลืมว่า กาแฟจะอร่อย นอกจากกาแฟคั่วมาดี พนักงานชงดี เครื่องบดมีสภาพฟันบดพร้อมใช้งานแล้ว เครื่องชงต้องมีสภาพพร้อมใช้งาน สะอาดผ่านการดูแลรักษาอย่างสม่ำเสมอ ด้วย  หากมีข้อสงสัยเพิ่มเติม กรุณาใส่ข้อคิดเห็นไว้ด้วยค่ะ